Cấu tạo hệ thống cơ quan sinh dục nam giới | Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh

14/12/2016

Hệ sinh sản của nam giới (hay cơ quan sinh dục sinh dục nam) có chức năng tạo ra tế bào sinh sản hay còn gọi là tế bào sinh dục (tinh trùng, trứng) và hormone sinh sản. Hai chức phận này có quan hệ mật thiết với nhau để thực hiện chức năng sinh sản và duy trì nòi giống. Khác với hệ thống cơ quan khác, hệ thống sinh sản mang tính chất giới tính rõ rệt (nam khác nữ), có sự khác nhau về cấu tạo ở các lứa tuổi và chu kỳ hoạt động của đời sống sinh sản.

• Hai tinh hoàn phải và trái nằm trong bìu
• Đường dẫn tinh: Những ống dẫn tinh; ống sinh tinh; ống phóng tinh; túi tinh
• Tuyến tiền liệt
• Dương vật,  bộ phận sinh sản ngoài của nam giới

Xem thêm:

Chuyên ngành Khoa Tiết niệu – Nam học

Cấu tạo cơ quan sinh dục nam giới

Là cơ quan đảm nhận chức năng tạo ra tinh trùng và tiết vào máu hormone sinh dục nam, Testosterone, giúp cơ thể phát triển giới tính nam. Mỗi tinh hoàn của người trưởng thành có hình trứng với thể tích 12 – 30ml, kích thước khoảng 4cm × 2,5cm. Tinh hoàn được bao bọc bởi một lớp vỏ xơ dày, trắng và không đàn hồi gọi là lớp áo trắng.

Sát phía sau nó là mào tinh, cực dưới mào tinh nối tiếp vào ống dẫn tinh. Tinh hoàn được chia thành 300 – 400 tiểu thùy ngăn cách nhau bởi các vách xuất phát từ mặt trong của lớp áo trắng, chứa hàng ngàn ống sinh tinh. Tinh trùng do các ống này sinh ra được đổ vào các ống sinh tinh thẳng, rồi vào lưới tinh hoàn ở phần sau trên mỗi tinh hoàn. Từ lưới tinh hoàn có 12 – 15 ống xuất dẫn tinh trùng vào các ống mào tinh.

Ống dẫn tinh đi từ đuôi mào tinh hoàn đến mặt sau bàng quang kết hợp với ống tiết của túi tinh để tạo thành ống phóng tinh. Nó dài khoảng 30 cm, đường kính 2–3 mm nhưng lòng ống chỉ rộng khoảng 0,5 mm. Nó dùng để dẫn nước tiểu và tinh trùng đến dương vật.

Túi tinh là một túi dự trữ tinh trùng, là nơi tiết một ít chất dịch trước khi phóng tinh. Nó dài khoảng 5 cm, nằm ở mặt sau bàng quang. Đầu dưới của túi tinh mở vào một ống bài xuất ngắn gọi là ống tiết. Ống này kết hợp với ống dẫn tinh cùng bên tạo thành ống phóng tinh.

Mỗi ống phóng tinh dài khoảng 2 cm do ống tinh và ống tiết của túi tinh kết hợp lại tạo thành. Hai ống chạy chếch qua tuyến tiền liệt và đổ vào niệu đạo tiền liệt. Ống mào tinh, ống dẫn tinh, ống phóng tinh và niệu đạo nam hợp thành đường dẫn tinh.

Là một ống đi từ bìu qua bẹn vào trong bụng, chứa ống dẫn tinh, các mạch máu và thần kinh của tinh hoàn.

Tuyến tiền liệt là một khối hình nón mà đáy ở trên, đỉnh ở dưới, rộng 4 cm, cao 3 cm và dày 2,5 cm, nặng trung bình 15-20 g (ở người lớn độ tuổi 30-40). Sau tuổi 45, tuyến thường to ra. Tuyến tiền liệt nằm ở dưới bàng quang và bao quanh niệu đạo tiền liệt. Dịch tiết của tuyến tiền liệt đóng góp khoảng 60% thể tích tinh dịch và góp phần vào sự vận động và sức sống của tinh trùng. Dịch tiết của tuyến tiền liệt được đổ vào niệu đạo tiền liệt.

Dịch tiết của tuyến có chất kiềm, tác dụng trung hòa dịch acid của nước tiểu trong niệu đạo, qua đó bảo vệ cho tinh trùng. Tuyến cũng tiết ra niêm dịch để bôi trơn đầu dương vật và niêm mạc niệu đạo.

Dương vật gồm rễ, thân và quy đầu dương vật. Rễ dương vật nằm ở đáy chậu và dính vào xương mu bởi dây chằng treo dương vật. Thân dương vật hình trụ, mặt trên hơi dẹt gọi là mu dương vật mặt dưới gọi là mặt niệu đạo. Quy đầu dương vật được bao bọc trong một nếp nửa da nửa niêm mạc có thể di động được gọi là bao quy đầu. Ở đỉnh quy đầu có lỗ niệu đạo ngoài (hay còn gọi là lỗ sáo). Dương vật là cơ quan niệu – sinh dục ngoài vừa để dẫn nước tiểu vừa để phóng tinh dịch.

Bất cứ một bất thường nào xảy ra cho một trong những cơ quan trên đều ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, giảm tỷ lệ sinh tinh cũng như bế tắc con đường phóng tinh, đồng thời đời sống tình dục ở nam giới cũng gặp nhiều trục trặc. Chỉ có khoảng ¼ trường hợp bệnh Nam khoa liên quan đến rối loạn tình dục, còn lại là rối loạn sinh sản và bất thường bộ sinh dục nam.