Cập nhật ngày 11/09/2022 bởi mychi
Bài viết Ngư Tiều Canh Mục – Nguyễn Dư – Chim Việt
Cành Nam thuộc chủ đề về HỎi Đáp thời gian này đang được
rất nhiều bạn quan tâm đúng không nào !! Hôm nay, Hãy cùng https://HuongLiYa.vn/ tìm hiểu Ngư Tiều
Canh Mục – Nguyễn Dư – Chim Việt Cành Nam trong bài viết hôm nay
nhé ! Các bạn đang xem bài : “Ngư Tiều Canh Mục –
Nguyễn Dư – Chim Việt Cành Nam”
Đánh giá về Ngư Tiều Canh Mục – Nguyễn Dư – Chim Việt Cành Nam
Xem nhanh
Tranh ngư tiều canh mục và tranh tứ dân nhìn bề ngoài thì khá giống nhau. Nhưng thực chất đây lại là 2 bức tranh khác biệt.
Tranh ngư tiều canh mục kể về 4 loại người, 4 nghề của làng quê VN. 4 nghề đó là.
Ngư; đánh cá; Tiều: đốn củi, Canh: Cày cấy và Mục: Chăn trâu
Tranh tứ dân lại nói về 4 loại người, 4 nghề nghiệp chính trong xã hội. 4 loại dân đó là
Sĩ: Người học hành làm quan, Công: người làm thủ công nghiệp; Nông: Người làm ruộng và Thương người buôn bán. Như vậy tranh tứ dân phổ quát hơn tranh ngư tiều canh mục. Tranh tứ dân nói về nghề nghiệp của xã hội chung còn tranh ngư tiều canh mục lại kể về 4 nghề nghiệp chính trong làng quê Việt Nam.
Tranh ngư tiều canh mục là bức tranh trang trí treo tường. Đây không phải là bức tranh mang tính cầu tài, cầu danh hay trấn yểm. Vì thế bất cứ ai, bất cứ lứa tuổi nào cũng có thể treo tranh ngư tiều canh mục được.
Quý vị tham khảo bức tranh gỗ làng quê Việt Nam của chúng tôi tại video trên. Tác phẩm dài 1,55m, rộng 79cm, dày 4cm. Đục kênh bong trên gỗ hương đỏ Nam Phi nhập khẩu. Sản phẩm đang được bán với giá 8 triệu đồng. Miễn cước vận chuyển. Giao hàng toàn quốc. Thanh toán sau khi đồng ý nhận hàng.
Quý vị tham khảo thêm 1 số bức tranh đẹp khác nữa tại video dưới đây:
Tranh gỗ cha mẹ
https://www.youtube.com/watch?v=D_jQWHvsEsg
Tranh gỗ chữ Phúc
https://www.youtube.com/watch?v=TWJIqKA5jwUu0026t=185s
Tranh gỗ chữ Tài Lộc
https://www.youtube.com/watch?v=LHgKm64vvpUu0026t=8s
Tranh gỗ vinh hoa phú quý
https://www.youtube.com/watch?v=0Mg-gnqy_fsu0026t=146s
Cập nhật nhiều sản phẩm đẹp khác nữa tại Fanpage:
https://www.facebook.com/dogophongthuytn/
Mọi thông tin cần tham khảo, tư vấn đặt mua vui lòng liên hệ số hotline 0983432462, 0908432462. Gỗ đẹp Dũng Hương hân hạnh được phục vụ!
#tranhngutieucanhmuc #tranhgolangque
Ngày xưa, dân ta được chia
thành bốn giai cấp: Sĩ, nông, công,
thương.Sĩ là những người có học, thi đỗ, ra làm
quan. Sĩ được vinh dự làm… cha mẹ dân.Nông là đám dân quê, có
bổn phận nuôi sĩ.Nếu không có kẻ quê mùa,Lấy ai nuôi người quân tử?Nếu không có người quân tử,Lấy ai dạy kẻ quê mùa? (1)Sau Sĩ, Nông là
Công (thợ có tay nghề) và Thương (giới buôn
bán).Nông bao gồm bốn nghề: ngư (đánh
cá, bắt cua…), tiều (kiếm củi, đốt than…),
canh (làm ruộng, trồng trọt…) và mục (chăn
trâu, nuôi gia súc…).Dưới chế độ phong kiến, nông dân là những người thuộc
thành phần nghèo khổ. Có lẽ chỉ có vua chúa và các quan ăn trên
ngồi trốc mới không nghĩ như vậy. Thậm chí các bề trên còn cho rằng
ngư, tiều, canh, mục là bốn thú vui (tứ
thú) của bốn loại người sống ẩn dật (tứ ẩn)… bên
Tàu.Hai mươi tám ngôi sao sáng (nhị thập bát tú) của hội
Tao Đàn đời Hồng Đức, gồm những ông được Khổng giáo giao cho trách
nhiệm làm cha mẹ dân, thi nhau xướng hoạ, ca tụng ngư,
tiều, canh, mục. Đúng hơn là ca tụng mấy nhân
vật:– Lã Vọng (Khương Tử nha) ở ẩn câu cá tại
Bàn Khê, được Văn Vương nhà Chu mời ra giúp đánh chúa Trụ nhà
Thương.– Nghiêm Tử Lăng là bạn thân của Lưu Tú. Khi Lưu Tú
lên làm vua thì Tử Lăng giữ vững tiết tháo không chịu ra làm quan,
lui về sống ẩn dật. Ngày ngày câu cá ở sông Đồng. (Có
người nói Nghiêm Tử Lăng đi cày ruộng tại núi Phú
Xuân).– Lưu Thần và Nguyễn Triệu nhân ngày mồng năm tháng
năm vào núi Thiên Thai hái thuốc gặp
tiên.– Chu Mãi Thần tính chăm học, nhà nghèo, phải làm
nghề hái củi. Mãi Thần vừa hái củi vừa học. Vũ Đế nghe
tiếng, cho triệu vào triều, phong chức Trung đại
phu.– Gia Cát Lượng cày ruộng ở Nam Dương. Lưu
Bị ba lần đến lều tranh của Gia Cát Lượng mời ra giúp sức, để chống
nhéu với Tào Tháo và Tôn Quyền.– Nịnh Thích vì nhà nghèo phải sang nước Tề ở
chăn trâu cho người khác. Một hôm, đang gõ sừng trâu ca
hát, gặp Tề Hoàn Công đi qua. Tề Hoàn Công nghe tiếng hát lấy làm
cảm động, liền sử dụng Nịnh Thích làm thượng
khanh.– Lý Bá Hề làm quan ở nước Ngu, biết nước này sắp bị
diệt vong, bèn bỏ sang nước Tần, đi ở chăn trâu. Mục Công
nước Tần biết Hề là người giỏi, sử dụng làm tướng, làm nên nghiệp
bá.– Tô Vũ đi sứ sang nước Hung Nô, bị chúa Thuyền Vu
bắt giam, rồi bị đày đến bể Bắc, chăn dê. Hẹn rằng bao giờ
dê đực đẻ sẽ tha cho về. Mười chín năm sau Tô Vũ được tha, trở về
với nhà Hán.Thỉnh thoảng cũng có lúc các quan tạm quên tứ
ẩn của Tàu, say sưa ngồi nghe Tứ thú (ăn nhậu của ta)
cùng nhéu nói chuyện:Đêm rượu, ngày rồi họp bốn người,Cùng bày sở thú bảo nhau chơi.Con trâu tớ béo, cơm ngươi
trắng,Đon củi ngươi nhiều, cá tớ
tươi.Gặp thuở thái bình ngươi mến tớ,Chứa lòng ưu ái tớ cùng ngươi.Cắp cầm, con Tuyết tình cờ đến,Bỏ nón, lùi chân khặc khặc
cười. (2)Ngày xưa, nghề làm ruộng của nước ta được vua làm lễ
tịch điền để “tôn vinh”, khuyến khích:Mùa xuân năm 987, vua Lê Đại Hành
bắt đầu cày ruộng tịch điền ở núi Đọi, được một chĩnh nhỏ vàng, lại
cày ở núi Bàn Hải, được một chĩnh nhỏ bạc, vì vậy đặt tên là ruộng
Kim Ngân. (Đại Việt sử ký toàn thư).Đất vua cày là đất vàng, đất bạc.
Tiếc rằng vua chỉ cày ở hai nơi.Tháng 2 năm 1083, vua Lê Thái Tôn ngự ra Bố Hải
khẩu cày ruộng tịch điền. Sai quan dọn cỏ đắp đàn. Vua thân tế Thần
Nông xong, cầm cày muốn làm lễ tự cày, các quan tả hữu có người can
rằng: “Đó là việc của nông dân, bệ hạ cần gì làm thế?”. Vua nói:
“Trẫm không tự cày thì lấy gì mà làm xôi cúng, lấy gì để xướng suất
thiên hạ?”. Thế rồi đẩy cày ba lần rồi thôi. (Đại Việt sử ký
toàn thư).Lễ tịch điền của nhà Nguyễn được tổ chức long trọng
và… kín đáo hơn. Bửu Kế, Nhìn qua các nghi lễ triều đình
Huế, kể rằng:“Vua, hoàng thân, các quan đại thần cày mấy đường cày
đầu năm tại sở Tịch điền trong Kinh thành, để làm gương, khiến các
nhà nông noi theo đó mà siêng năng trong việc cày cấy. Trong khi
vua cày, ngài mặc áo chẽn, bịt khăn đường cân, mang hia, tay cầm
roi, tay cầm chiếc cày sơn vàng, do hai con bò cũng phủ lụa vàng
kéo. Đi theo hầu vua, có quan Phủ thừa và một viên ấn quan bộ Hộ,
người mang thúng giống, kẻ vãi giống. Lại có viên quan đi phòng
ngừa để hứng phân bò phòng hai con vật có lỡ bất kính mà làm
bậy.Vua cày xong lên ngồi trên nhà Quan canh để xem hoàng
thân và quan lại cày. Đây chỉ là một công việc tượng trưng, vì sau
đó sở ruộng được giao lại cho một vài chức sắc chuyên về nông
nghiệp phụ trách. Lúa gạo gặt được ở sở tịch điền sẽ dùng để tế
Giao, tế các thần và các lăng miếu”. (3)Tiều phu thỉnh thoảng mới được nhắc
tới:Một gánh càn khôn quảy tếch ngànHỏi chi bán đó dạ rằng
thanÍt nhiều miễn được đồng tiền tốtHơn thiệt nài bao gốc củi
tàn…(Bán than, tục truyền tác giả là Trần Khánh
Dư)Lom khom dưới núi tiều vài
chúLác đác bên sông chợ mấy nhà(Bà huyện Thanh Quan)Dân gian có cái
nhìn thực tế hơn. Họ chỉ thấy tiều phu là hạng người khố rách áo
ôm.Cửa nhà nghĩ thảm trăm chiềuGia tài có một búa rìu đốn câySẵn nghề cha để lại đâyĐốt than, kiếm củi tháng ngày lân
la.…Mình trần, khố có một manhGiang sơn một gánh củi cành trên
vai(Truyện Thạch Sanh)
 |  |
canh | mục |
Ngư, tiều, canh, mục của văn học không có
thay đổi ngay gì đáng kể cho tới ngày lịch sử sang
trang.Ngày 6 tháng 6 năm 1884, triều đình nhà Nguyễn kí hoà
ước, trao vận mệnh nước ta cho thực dân Pháp.Cuối thế kỉ 19, Pháp đem chữ quốc
ngữ vào giảng dạy tại nhà trường. Sách báo viết bằng chữ quốc ngữ
được xuất bản. Đầu thế kỉ 20, chữ Hán, chữ nôm bị chữ quốc ngữ thay
thế.Văn học Việt Nam chuyển sang thời kì sử dụng chữ quốc
ngữ.Đời sống của nông dân được “thơ văn quốc ngữ” để ý
nhiều hơn trước.Ao thu lạnh lẽo nước trong veo,Một chiếc thuyền câu bé tẻo teo.…Tựa gối, buông cần lâu chẳng được,Cá đâu đớp động dưới chân bèo.(Nguyễn Khuyến, Câu cá mùa
thu)Làng tôi ở vốn làm nghề chài lướiNước bao vây cách biển nửa ngày
sôngKhi trời trong, gió nhẹ, sớm mai
hồngDân trai tráng bơi thuyền đi đánh
cá.…Ngày hôm sau, ồn ào trên bến đỗKhắp dân làng tấp nập đón ghe vềNhờ ơn trời, biển lặng cá đầy gheNhững con cá tươi ngon thân bạc trắng
(…)(Tế Hanh, Quê hương)Tản Đà ghi được những “lời qua
tiếng lại” của một cặp vợ chồng làm nghề đốt than, sống trong rừng
xanh. Vợ than thở trách chồng:Chàng, chàng hỡi Tri âm từ thuở,Nỗi sinh nhai rìu, búa, bếp, lò,Nghĩ mình cũng đứng trượng phu,Tây, nho chữ nghĩa không thua chi
đời.…Làm cho phỉ chí nam nhi,Trước là phu quý, sau thì phụ vinh.Chồng “mắng yêu”
vợ:Dại đâu có dại lạ đời,Ngu đâu mà lại có người quá ngu!Người phải biết tự do là thú,Mất tự do còn có ra chi.Canh tàn, thôi liệu ngủ đi,Ngủ cho đẫy giấc, mai thì bán than.(Tản Đà, Vợ chồng người đốt
than)Tiều phu của Tản Đà thích cuộc sống nghèo nhưng được
tự do hơn là giàu sang nhưng phải bon chen luồn
cúi.Khái Hưng nhìn thẳng vào hoàn cảnh của một cặp vợ
chồng nghèo, đông con. Nước cùng phải đi vớt củi trên sông
Hồng.“Hai vợ chồng bắt đầu đưa thuyền ra giữa dòng, chồng
lái, vợ bơi. Cố chống lại với sức nước, chồng cho mũi thuyền quay
về phía thượng du, nhưng thuyền vẫn bị trôi phăng xuống phía dưới,
khi nhô khi chìm, khi ẩn khi hiện trên làn nước phù sa, như chiếc
lá tre khô nổi trong vũng máu, như con muỗi mắt trong nghiên
son.Nhưng nửa giờ sau, thuyền cũng tới được giữa dòng.
Chồng giữ ghì lái, vợ vớt củi.Chẳng bao lâu thuyền đã gần đầy, và vợ chồng sắp sửa
quay trở vào bờ, thì trời đổ mưa… Rồi chớp nhoáng như xé mây đen,
rồi sấm sét như trời long đất lở.Chiếc thuyền nan nhỏ, đầy nước, nặng trĩu. Hai
người cố bơi, nhưng vẫn bị sức nước kéo phăng
đi…Bỗng hai tiếng kêu cùng một lúc:– Giời ôi!Thuyền đã chìm. Những khúc củi vớt
được đã nhập bọn cũ và lạnh lùng trôi đi, lôi theo cả chiếc thuyền
nan lật sấp.(…)Thức bỗng nhẹ hẳn đi. Cái vật nặng không thấy bám vào
mình nữa. Thì ra Lạc nghĩ đến con đã lẳng lặng buông tay ra để chìm
xuống đáy sông, cho chồng đủ sức bơi vào bờ.Đèn điện sáng rực suốt bờ sông.
Gió đã im, sông đã lặng. Một người đàn ông bế một đứa con trai ngồi
khóc. Hai đứa con gái nhỏ đứng bên cạnh. Đó là gia đình bác phó
Thức ra bờ sông từ biệt lần cuối cùng linh hồn kẻ đã hy sinh vì
lòng thương con.Trong cảnh bao la, nước sông vẫn lãnh đạm chảy xuôi
dòng”. (Khái Hưng, Anh phải sống)Làm ruộng không nguy hiểm như vớt
củi trên sông hay chặt cây trong rừng, nhưng cực nhọc, nghèo khổ
thì tất cả đều ngang nhéu.Phan Kế Bính có nhận xét:“Nước ta là một nước Nông quốc,
nghĩa là lấy việc làm ruộng làm gốc sinh nhéi.Nhà làm ruộng rất là cần khổ
(…), chẳng những người lớn vất vả, dẫu đến trẻ con cũng vất vả.
Nào khi chăn trâu chăn bò, nào khi mò cua bắt ốc, khố rách áo ôm,
coi hình thù rất nên tiều tụy. Thôi nói cái cảnh nhà làm ruộng của
ta, thì chẳng còn nước nào khổ hơn. Song cũng lắm lúc vui thú mà
vui thú thật…”. (4)Thuở nhỏ được học bài ca dao nói lên những khó nhọc
của nhà nông:Ra công xới lúa giữa trưa,Mồ hôi thánh thót như mưa luống
cày,Ai ơi bưng bát cơm đầy,Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn
phầnMãi sau này mới được biết bài ca dao là thơ của Lý
Thân (780-846) đời Đường, được Tương Như dịch sang tiếng
Việt. (5)Các bài học khác thì nhẹ nhàng vui vẻ
hơn.– Hằng ngày tôi đi học, phải qua một cánh đồng rộng.
Tôi thường thấy: đàn ông thì cày bừa, đàn bà thì đập đất, trẻ con
thì chăn trâu, chăn bò. Lúc trời làm khô cạn, thì tôi thấy nào là
người khai ngòi, đắp bờ, nào là người tưới cây, tát nước. Lúc nào
ngoài đồng cũng có người làm, trông thật là vui vẻ. (Quốc văn
giáo khoa thư).Các cụ có câu Không ăn mẻ cũng chết. Nhưng
muốn có miếng ăn thì bắt buộc phải trông nhờ vào người làm ra miếng
ăn. Mấy ông sĩ bèn nhắc nhở, khuyến khích đám nhà
nông: Ai ơi chớ bỏ ruộng hoangBao nhiêu tấc đất tấc vàng bấy
nhiêuNhưng đồng thời sĩ cũng nhắc khéo
nông rằng: Muôn thửa ruộng nương tốt, Chẳng bằng một nghề
mọn. Ngàn vàng để cho con, chẳng bằng một quyển
sách. (6)Dù sao thì đời sống của nông dân của thế kỉ 20 cũng
được văn nghệ sĩ lột tả mạnh dạn, sâu sắc hơn ngày
xưa:Ruộng khô có những ông già rách vaiCuốc đất bên đàn trẻ gầyCó người bừa thay trâu cầy(Phạm Duy, Quê nghèo)(…) Người đàn ông cúi rạp bước lầm
lìNgười vợ cố đẩy bừa theo sát gótHọ là những nông phu nghèo bậc chótKhông có trâu nên phải làm… trâuHọ bừa ngầm một thửa ruộng chiêm
sâuNước đến bụng, ôi, rét càng thêm
rét…(Bàng Bá Lân, Người trâu)Có người đi xa hơn, tôn vinh nông
dân:“Nhà nông chân lấm tay bùn, Bền lòng kiên chí nêu cao
gương cần lao (…) Khôn xiết gian lao, bao lầm than, bao cơ cầu.
Vì nước, vì nhà, mới vất vả mới dãi dầu”. (Thẩm Oánh,
Nhà nông)Riêng nghề chăn nuôi thì từ xưa tới nay thời nào cũng
bị giới hạn vì thiếu vốn, thiếu đất mở trang
trại.“Những giống vật người ta nuôi trong nhà là : mèo,
chó, lợn, gà, trâu, bò và ngựa. Mèo thì bắt chuột, chó thì giữ nhà,
lợn gà thì để ăn thịt, trâu bò thì để cày bừa ruộng đất, ngựa thì
để cỡi hay kéo xe. Giống nào cũng có ích cho ta cả, cho nên khi ta
đã nuôi nó thì phải cho nó ăn uống và chăm nom đến nó, đừng đánh
đập mà tội nghiệp”. (Quốc văn giáo khoa thư).
***
 |  |
câu cá | hái củi |
 |  |
chăn trâu | ông quan hưu trí (?) |
Tranh Oger có bộ Tứ ẩn vẽ người câu cá, hái
củi, chăn trâu và ông quan hưu trí (?).Sách Tranh dân gian Việt
Nam của Maurice Durand có hai bộ Ngư, tiều, canh,
độc. (7)Độc là nghề đọc sách của
sĩ. Tranh vẽ một ông “áo quần bảnh bao” ngồi đọc sách, dạy
học. Tranh Ngư, tiều, canh, độc (và cả tranh Tứ
ẩn) tuy đẹp nhưng nếu để ý một chút thì thấy nội dung bị khập
khiễng vì cho một ông quan sang trọng ngồi hưởng nhàn bên cạnh đám
nông dân chân lấm tay bùn!Ngày nay, bốn nghề ngư, tiều, canh, mục vẫn
còn nhưng tên gọi đã được đổi mới.Muốn biết đời sống mới của họ ra sao, xin chờ hạ
hồi phân giải…
 |  |
ngư, tiều | canh, độc |
(1)- Đoàn Trung Còn, Minh đạo gia huấn, Thanh Niên, 2000, tr. 45.Nguyễn Dư(Lyon, 11/2020)
(2)- Hồng Đức quốc âm thi tập, Văn Hoá, 1962.
(3)- Phong tục Tết Việt Nam và các lân bang, Đông Nam Á, 1986, tr.15.
(4)- Phan Kế Bính, Việt Nam phong tục, Tổng Hợp Đồng Tháp, 1990, tr. 276.
(5)- Thơ Đường, tập 1, Văn Hoá, 1987, tr. 238.
(6)- Minh đạo gia huấn, sđd, tr. 87.
(7)- Maurice Durand, Imagerie populaire vietnamienne, EFEO, 2011, tr. 40.
Các câu hỏi về ngư tiều canh mục là gì
Nếu có bắt kỳ câu hỏi thắc mắt nào vê ngư tiều canh mục là gì hãy cho chúng mình biết nhé, mõi thắt mắt hay góp ý của các bạn sẽ giúp mình cải thiện hơn trong các bài sau nhé
