***THƠ 7 CHỮ***

Luật thơ:

“Nhất Tam Ngũ bất luận, Nhị Tứ Lục phân minh”:

Trong thơ bảy chữ,  những tiếng 1, 3 và 5 không phải tuân thủ theo luật bằng trắc. Các tiếng 2, 4, 6 phải tuân thủ nghiêm ngặt theo luật bằng trắc.

        Luật  thơ 7 chữ, ta chia làm 2 loại; luật vần bằng và luật vần trắcCăn cứ vào chữ thứ 2 của câu thứ nhất trong bài thơ ta có thể phân biệt được bài thơ đó làm theo luật bằng hay trắc.  Nếu chữ thứ 2 của câu 1 trong bài bắt đầu bằng 1 vần bằng (B) thì bài thơ sẽ tuân thủ theo luật bằng. Nếu chữ thứ 2 của câu 1 trong bài bắt đầu bằng 1 vần trắc (T) bài thơ sẽ phải tuân thủ theo luật vần trắc.Các chữ 2, 4, 6 phải phân định rạch ròi. Nếu chứ thứ 2 là vần bằng (B) thì chữ thứ 4 là vần trắc (T) và thứ 6 là vần bằng (B) và ngược lại. Nếu chữ thứ 2 là vần trắc (T) chữ thứ 4 sẽ là bằng(B) và 6 là (T). (chữ thứ 2 và 6 giống nhau cùng 1 vần chữ thứ 4 ngược lại với 2 và 6 ).Trong thơ 7 chữ, các câu 1 và 4 niêm với nhéu, câu 2 và 3 niêm với nhau, nghĩa là các câu 1 và 4 áp dụng luật bằng, trắc giống nhéu, các câu 2 và 3 áp dụng cùng 1 luật bằng, trắc.

Cách ngắt nhịp: 4/3 hoặc 3/4

Luật bằng:

(Chữ thứ 2 của câu 1 trong bài là vần bằng)Các câu 1 và 4Câu 1:  B (Bằng), T (Trắc) , B (Bằng)Câu 2:  T               B              TCâu 3:  T               B               TCâu 4   B               T               B

Ví dụ:

Vô tình để gió hôn lên máBẽn lẽn làm sao, lúc nửa đêmEm sợ lang quân em biết đượcNghi ngờ tới cái tiết trinh em

(Bẽn Lẽn – Hàn Mặc Tử)

Luật Trắc:(Chữ thứ 2 của câu 1 trong bài là vần trắc)

Câu 1:    T        B         TCâu 2:    B        T         BCâu 3:    B        T         BCâu 4:    T         B        T

Ví dụ:

Bên khóm thùy dương em thướt thaBên này bờ liễu anh trông quaSay mơ vướng phải mùa hương ướpYêu cái môi hường chẳng nói ra

(Âm Thầm – Hàn Mặc Tử)

Trong 1 bài thơ 7 chữ ta có khả năng vận dụng xen kẽ giữa hai loại luật bằng và luật trắc trong cùng 1 bài thơ.

Mùa Xuân Chín

Trong làn nắng ửng khói mơ tanĐôi mái nhà tranh lấm tấm vàngSột soạt gió trêu tà áo biếcTrên giàn thiên lý – Bóng xuân sang.

Sóng cỏ xanh tươi gợn tới trờiBao cô thôn nữ hát trên đồi:-Ngày mai trong đám xuân xanh ấyCó kẻ theo chồng bỏ cuộc chơi

Tiếng ca vắt vẻo lưng chừng núiHổn hển như lời của nước mâyThầm thì với ai ngồi dưới trúcNghe ra ý vị và thơ ngây

Khách xa, gặp lúc mùa xuân chínLòng trí bâng khuâng sực nhớ làng:-“Chị ấy năm này còn gánh thócDọc bờ sông trắng nắng chang chang?”

Hàn Mặc Tử

Gieo vần

1. Vần tréo (thường sử dụng)thường xuyên khi trong thi đoạn bốn câu, chỉ cần hai tiếng bình ở cuối câu hai và bốn vần với nhéu, hai tiếng trắc cuối câu một và ba không cần:

Vậy đó bỗng nhiên mà họ lớn,Tuổi hai mươi đến, có ai ngờ!Một hôm trận gió tình yêu lại:Đứng ngẩn trông vời áo tiểu thơ.

Huy Cận

Ta về cúi mái đầu sương điểmNghe nặng từ tâm lượng đất trờiCảm ơn hoa đã vì ta nởThế giới vui từ mỗi lẻ loiTô Thùy Yên

Mười ngón tay buồn chưa ráo lệMột cung bạch ngọc náo trường CANHTay run điệu múa hương rừng thắmBiển vọng hồi âm ngẩn mắt XANH.

(Đàn Thu Tay Ngọc – Đinh Hùng)

2. 3 tiếng bằng bằng (Thường sử dụng)Các chữ cuối trong câu 1, 2, 4 gieo vần với nhéu.

Ta trút linh hồn giữa lúc đâyGió sầu vô hạn nuối trong cây– Còn em sao chẳng hay gì cả ?xin phép để tang anh đến vạn ngày.         (Trút Lnh Hồn – Hàn Mặc Tử)

Áo trắng đơn sơ, mộng trắng trong,Hôm xưa em đến, mắt như lòng,Nở bừng ánh sáng. Em đi đến,Gót ngọc dồn hương, bước tỏa hồng.Huy Cận

Hôm nay mình mới tìm được một bài thơ, hướng dẫn cách làm thơ 8 chữ, thấy hay hay đưa lên mọi người cùng tham khảoCách Làm Thơ Tám Chữ

À quên chứ, vần bằng còn hai thứHoặc dấu huyền hay không dấu đó ngheTrong hai câu liên tiếp phải đổi bèHuyền câu trước thì câu sau không dấu . Chủ topic có một bài viết rất hay về thể thơ 8 chữ. Nhân đây N sẵn đưa ra luôn một số công thức về loại thơ “lãng mạn” mà N nghĩ sẽ đơn giản hơn trong việc “sáng tác”

Sáng tác thơ 8 chữ :

Không nhất thiết phải ràng buột luật bằng trắc hay cấu trúc … Thế nhưng muốn thơ hay , bạn hãy áp dụng một số mẹo như sau :

> Câu 1 .. Phải thật lãng mạn> Sáng tác như đang hát lên xuống nhịp nhàng .> Chữ thứ 6 nên vần với chữ thứ 8 câu trên ( ngược lại )> Câu 1 và 3 vần với nhau … Câu 2 và 4 vần với nhau ( trong điều kiện khi câu 2 không vần với câu 1 )> Các chữ thứ 8 nên vần và hể câu trên có dấu thì câu dưới không dấu , hoặc trên Trắc thì dưới Bằng , hoặc trên Huyền thì dưới Sắc .. ok

Gánh hàng rong , lệch vai đời ở trọNgày đục trong , ho xuống đếm tiền đồngNăm ấy đang xuân các phố đầy bôngMẹ gọi cha bằng câu thơ dang dở

Chúc các bạn luôn có thật nhiều sáng tác nhé . 

Hướng dẫn cách làm thơ Mr. Nguyễn tôi mạo muội lập topic hướng dẫn cách làm thơ.Dù đã từng học qua, nhưng chưa chắc ai cũng nhớ 

1.THƠ LỤC BÁT

* Bảng Luật :

b B t T b B (vần 1)b B t T b B (vần 1) t B (vần 2)b B t T b B (vần 2)b B t T b B (vần 2) t B (vần 3)

* Ghi chú :- B : phải là bằng (các chữ có dầu huyền hoặc không dấu)- T : phải là trắc (các chữ có dấu sắc, hỏi, ngã, nặng)- b : nên là bằng, nhưng không bắt buộc- t : nên là trắc, nhưng không bắt buộc- Chữ cuối của câu Lục (câu có 6 chữ) phải vần với chữ cuối của câu Bát (câu có 8 chữ) đứng liền trước nó và vần với chữ thứ 6 của câu Bát đứng liền sau nó.

Lưu ý: Thơ Lục Bát chính thể luôn ngắt nhịp chẵn, nghĩa là ngắt nhịp ở chữ thứ 2-4-6 trong câu.

Bài thơ Lục Bát bắt đầu bằng câu có 6 chữ (câu Lục), tiếp theo là câu có 8 chữ (câu Bát), và cứ tiếp nối xen kẽ như vậy cho đến hết bài thơ, thông thường kết thúc ở câu Bát.

Để âm điệu được hay thì ở câu Bát nên sử dụng chữ thứ 6 và chữ thứ 8 khác dấu nhau, nghĩa là : nếu chữ thứ 6 có dấu huyền thì chữ thứ 8 không dấu, và ngược lại !Đây là thể thơ dễ làm, dễ dàng:ví dụ:Giở trang lưu bủt C5 (xê năm)Nhớ về quá khứ tháng năm ở trường.Như Bình ; Quốc Bảo ; Huy Chương,Đức Phi ; Văn Thuận ; Cẩm Hương ; Tấn Thành.

(Thơ của em á )

2. THƠ ĐƯỜNG LUẬT1.a.Thất Ngôn Bát Cú

Thơ Đường luật chia làm hai thể: thơ bát cú (Luật Thi) và thơ tứ tuyệt (tuyệt cú).

1.Bát Cú : Thơ Bát cú Có 2 Loại là Thất Ngôn và Ngũ Ngôn

a. Thất Ngôn Bát Cú

Thơ thất ngôn bát cú là loại thơ mỗi bài có 8 câu và mỗi câu 7 chữ, tức là chỉ có 56 chữ trong một bài thơ thất ngôn bát cú. Thơ thất ngôn bát cú có khả năng được làm theo hai luật: luật bằng và luật trắc. Về vần thì có hai loại: vần bằng và vần trắc. mặc khác, các nhà thơ thường hay làm theo vần bằng, tức là luật bằng vần bằng và luật trắc vần bằng.

– Luật Bằng Vần Bằng: là bài thơ bắt đầu bằng hai tiếng bằng và các tiếng ở cuối câu 1,2,4,6 và 8 phải vần với nhéu và là vần bằng, chẳng hạn như trong bài họa của Phan Văn Trị đối với bài “Tôn Phu Nhân Qui Thục” của Tôn Thọ Tường, câu đầu của bài thơ này bắt đầu bằng hai tiếng bằng: “Cài trâm sửa áo vẹn câu tòng.” Các chữ cuối của câu 1, 2, 4, 6 và 8 gồm: “tòng, đông, hồng, sông, và chồng” đều đặn là vần bằng và vần với nhau.Cách sắp đặt tiếng bằng trắc (luật thơ) trong các câu của bài thơ thất ngôn bát cú luật bằng vần bằng như sau:

Luật Thơ

B – B – T – T – T – B – B (vần)T – T – B – B – T – T – B (vần)T – T – B – B – B – T – TB – B – T – T – T – B – B (vần)B – B – T – T – B – B – TT – T – B – B – T – T – B (vần)T – T – B – B – B – T – TB – B – T – T – T – B – B (vần)

Thí dụ:TÔN PHU NHÂN QUI THỤC(Bài họa của Phan Văn Trị)

Cài trâm sửa áo vẹn câu tòngMặt ngả trời chiều biệt cõi đôngNgút tỏa trời Ngô ùn sắc trắngDuyên về đất Thục đượm màu hồngHai vai tơ tóc bền trời đấtMột gánh cương thường nặng núi sôngAnh hỡi Tôn Quyền anh có biếtTrai ngay thờ chúa, gái thờ chồng– Luật Trắc Vần Bằng là bài thơ bắt đầu bằng hai tiếng trắc và các tiếng ở cuối câu 1, 2, 4 ,6 và 8 phải vần với nhau và phải là vần bằng, chẳng hạn như trong bài xướng “Tôn Phu Nhân Qui Thục” của Tôn Thọ Tường, câu đầu của bài thơ này bắt đầu bằng hai tiếng trắc: “Cật ngựa thanh gươm vẹn chữ tòng.” Các chữ cuối của câu 1, 2, 4, 6 và 8 gồm: “tòng, đông, hồng, sông, và chồng) đều đặn là vần bằng và vần với nhau.

Luật Thơ:

T – T – B – B – T – T – B (vần)B – B – T – T – T – B – B (vần)B – B – T – T – B – B – TT – T – B – B – T – T – B (vần)T – T – B – B – B – T – TB – B – T – T – T – B – B (vần)B – B – T – T – B – B – TT – T – B – B – T – T – B (vần)

Thí Dụ:TÔN PHU NHÂN QUI THỤC(Bài xướng của Tôn Thọ Tường)

Cật ngựa thanh gươm vẹn chữ tòngNgàn thu rạng tiết gái Giang ĐôngLìa Ngô bịn rịn chòm mây bạcVề Hán trau tria mảnh má hồngSon phấn thà cam dày gió bụiĐá vàng chi để thẹn non sôngAi về nhắn với Châu Công CẩnThà mất lòng anh được bụng chồng

2. THƠ ĐƯỜNG LUẬT (tt)1.b. Ngũ Ngôn Bát Cú

1.Bát Cú : Thơ Bát cú Có 2 Loại là Thất Ngôn và Ngũ Ngôn——————————————————————————–

b. Ngũ Ngôn Bát Cú

Thơ ngũ ngôn bát cú là loại thơ mỗi bài gồm có 8 câu và mỗi câu có 5 chữ, tức là chỉ có 40 chữ trong một bài thơ thuộc loại này. Thơ ngũ ngôn bát cú cũng theo qui luật về cách gieo vần như thất ngôn bát cú, tức là chỉ có một vần được gọi là độc vận và thường là vần bằng. Cũng giống như thơ thất ngôn bát cú, các vần trong bài ngũ ngôn bát cú được gieo ở cuối câu đầu và cuối các câu chẵn.

Thơ ngũ ngôn bát cú cũng có luật bằng trắc như thất ngôn bát cú, tức là bài thơ theo luật bằng thì bắt đầu bằng hai tiếng bằng, bài thơ theo luật trắc thì bắt đầu bằng hai tiếng trắc. Cũng giống như thất ngôn bát cú, thường thường các nhà thơ làm thơ ngũ ngôn bát cú theo luật bằng vần bằng và luật trắc vần bằng. Không có mấy ai làm theo vần trắc.

– Luật Bằng Vần Bằng và cách sắp đặt các tiếng bằng trắc:

Luật Thơ

B – B – T – T – B (vần)T – T – T – B – B (vần)T – T – B – B – TB – B – T – T – B (vần)B – B – B – T – TT – T – T – B – B (vần)T – T – B – B – TB – B – T – T – B (vần)

Thí dụ:ĐƯỢC TIN BẠN ĐAU(Khải Chính tặng bạn Trần Quang Túc, 1966)

Nghe tin bác bị đauLòng thấy thật buồn rầuTri kỷ xa vời quáTri âm vắng bóng lâuNghe danh tình cách mạngKết bạn nghĩa vô cầu.Chúc bác mau bình phụcChung vai nguyện có nhéu- Luật Trắc Vần Bằng và cách sắp đặt các tiếng bằng trắc trong các câu của bài thơ ngũ ngôn bát cú luật trắc vần bằng:

Luật Thơ

T – T – T – B – B (vần)B – B – T – T – B (vần)B – B – B – T – TT – T – T – B – B (vần)T – T – B – B – TB – B – T – T – B (vần)B – B – B – T – TT – T – T – B – B (vần)

Thí dụ:DÒNG CẢM BIỆT(Toại Khang tặng Trình Xuyên, Hà Nội, 1990)

Ôi lại người ra điChia tay có hạn kỳGia đình mừng tái hợpLan trúc nhớ tương triSong hạc mùa tung cánhBốn phương ý kịp thìCảm tình xanh viễn mộngBút tiễn gót vân phi- Luật Bằng Vần Trắc, Luật Trắc Vần Trắc

Còn có luật bằng vần trắc và luật trắc vần trắc cho một bài thất ngôn và ngũ ngôn bát cú nữa, tức là bài thơ bắt bầu bằng hai tiếng bằng hay hai tiếng trắc và các tiếng ở cuối câu 1,2,4,6 và 8 phải vần với nhau và là vần trắc. Loại thơ vần trắc này rất hiếm người làm nên không được trình bày ở trong phạm vi bài này.

2. THƠ ĐƯỜNG LUẬT2.a.Thất Ngôn Tứ Tuyệt

Thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật gồm có 4 câu, mỗi câu 7 chữ, về phối thanh hay luật bằng trắc hoàn toàn giống thơ thất ngôn bát cú.

Về gieo vần có 3 cách:

Gieo vần vào tiếng cuối các câu 1-2-4 (tiếng cuối câu 3 bắt buộc thanh trắc)

Ví dụ:Thân em vừa trắng lại vừa trònBảy nổi ba chìm với nước nonRắn nát mặc dầu tay kẻ nặnMà em vẫn giữ tấm lòng sonBánh Trôi Nước – Hồ Xuân Hương

Gieo vần chéo:

Vào tiếng cuối các câu 1-3 (tiếng cuối các câu 2-4 phải là thanh trắc) hay các câu 2-4 (tiếng cuối các câu 1-3 phải là thanh trắc).

Ví dụ:Trăng nhập vào dây cung nguyệt lạnhTrăng thương, trăng nhớ, hỡi trăng ngầnĐàn buồn, đàn lặng, ôi đàn chậmMỗi giọt rơi tàn như lệ ngân.Gieo vần ôm:

Tiếng cuối câu 1 vần với tiếng cuối câu 4, tiếng cuối câu 2 vần với tiếng cuối câu 3.

Ví dụ:Tiếng đàn thầm dịu dẫn tôi điQua những sân cung rộng hải hồCó phải A Phòng hay Cô Tô ?Lá liễu dài như một nét miNói chung thơ này giống với thơ thất ngôn bát cú.

Thơ Lục Bát

Lục bát là thể thơ đặc biệt của Việt Nam, mà truyện Kiều là tác phẩm tiêu biểu nhất. Vần thơ lục bát có khả năng phân tách như sau:

2 4 6bằng trắc bằng2 4 6 8bằng trắc bằng bằng

Tiếng thứ 6 của câu lục vần với tiếng thứ 6 của câu bát. Tiếng thứ 8 của câu bát vần với tiếng thứ 6 của câu lục tiếp theo. Trong câu bát, tiếng 6 và 8 tuy cùng vần bình nhưng một tiếng có dấu huyền và một tiếng không có dấu.

Thôn đoài ngồi nhớ thôn ÐôngMột người chín nhớ mười mong một ngườiGió mưa là bệnh của trờiTương tư là bệnh của tôi yêu nàng.Nguyễn Bính

Bỗng dưng buồn bã không gianMây bay lũng thấp giăng màn âm uNai cao gót lẫn trong mùXuống rừng nẻo thuộc nhìn thu mới về.Huy Cận

Có hai ngoại lệ trong thơ lục bát:

1. Tiếng thứ 2 câu lục có thể là trắc, khi ấy nhịp thơ ngắt ở giữa câu.

Người nách thước, kẻ tay đaoĐầu trâu mặt ngựa, ào ào như sôi.Nguyễn Du

2. Tiếng cuối câu lục có khả năng vần với tiếng 4 câu bát, khi đó tiếng 2 và 6 của câu bát sẽ đổi ra trắc. Câu thơ sẽ ngắt nhịp ở giữa câu bát, như trong câu ca dao sau:

Đêm nằm gối gấm không êmGối lụa không mềm bằng gối tay em.

Đây cũng là một thể thơ đặc thù của VN, gồm hai câu bảy chữ và hai câu lục bát. Tác phẩm Chinh Phụ Ngâm đã được viết trong thể thơ này. Trong câu thất trên, tiếng thứ 3 là trắc, 5 bình, 7 trắc; trong câu thất dưới, tiếng thứ 3 là bình, 5 trắc, 7 bình. Hai câu lục bát thì theo luật thường lệ.Tiếng cuối câu thất trên vần với tiếng 5 câu thất dưới, tiếng cuối câu thất dưới vần với tiếng cuối câu lục, tiếng cuối câu lục vần với tiếng 6 câu bát. Và tiếng cuối câu bát vần với tiếng 5 của câu thất tiếp theo. mặc khác, tiếng cuối câu bát cũng có thể vần với tiếng 3 câu thất, biến tiếng này đổi sang vần bình. do đó, tiếng 3 trong câu thất trên có thể là trắc hay bằng.

3 5 7trắc/bằng bằng trắc3 5 7bằng trắc bằng

Chàng tuổi trẻ vốn giòng hào kiệt,Xếp bút nghiên theo việc đao cung.Thành liền mong tiến bệ rồng,Thước gươm đã quyết chẳng dung giặc trời.Chí làm trai dặm nghìn da ngựa,Gieo Thái Sơn nhẹ tựa hồng mao.Giã nhà đeo bức chiến bào,Thét roi cầu Vị, ào ào gió thu.Đặng Trần Côn

Nếu tiếng thứ 2 bằng thì tiếng thứ 4 trắc; ngược lại, tiếng thứ 2 trắc thì tiếng thứ 4 bằng.

2 4trắc bằng2 4bằng trắc

Nhưng nhiều khi câu thơ cũng không theo luật đó.

Cách gieo vần

1. Vần tiếp (ít sử dụng)Lính đóng ven rừngGiữa mùa nóng nựcUống cạn hố nướcThấy toàn đầu lâuThịt rữa đi đâuCòn xương trắng nhỡnTrần Đức Uyển

2. Vần tréo

Tôi làm con gáiBuồn như lá câyChút hồn thơ dạiXanh xao tháng ngàyNhã Ca

Người từ trăm nămVề ngang sông rộngTa ngoắc mòn tayTrùng trùng gió lộngNguyễn Tất Nhiên

3. Vần ôm

Em tan trường vềÐường mưa nho nhỏChim non giấu mỏDưới cội hoa vàngPhạm Thiên Thư

4. Vần ba tiếng (ít sử dụng)

Sao biếc đầy trờiSầu trông viễn khơiÐêm mờ im lặngNhìn hạt sương rơiKhổng Dương

Em là ánh trăngVừa biếc vừa xanhEm là giấc mộngÐêm xuân của anhHuyền Kiêu

Cũng giống như thơ bốn chữ: nếu tiếng thứ 2 trắc thì tiếng thứ 4 bằng, hay ngược lại. Nhưng cũng có thường xuyên trường hợp không phải vậy.

Hôm nay đi chùa HươngHoa cỏ mờ hơi sươngCùng thầy me em dậyEm vấn đầu soi gươngNguyễn Nhược Pháp

Cách gieo vần

1. Vần tréo

Hôm nọ em biếng họcKhiến cho anh bất bình,Khẽ đánh em cái thướcVào bàn tay xinh xin phéphNguyễn Xuân Huy

Trước sân anh thơ thẩnĐăm đăm trông nhạn vềMây chiều còn phiêu bạtLang thang trên đồi quêHàn Mặc Tử

2. Vần ôm

Em không nghe rừng thu,Lá thu kêu xào xạc,Con nai vàng ngơ ngácĐạp trên lá vàng khô?Lưu Trọng Lư

3. Vần ba tiếng bằng

Tuyết rơi mong manh buồnGa Lyon đèn vàngCầm tay em muốn khócNói chi cũng muộn màng.Cung Trầm Tưởng

Đưa em về dưới mưaNói năng chi cũng thừaPhất phơ đời sương gióHồn mình gần nhau chưa?Nguyễn Tất Nhiên

Cách gieo vần1. Vần tréo

Quê hương là gì hở mẹMà cô giáo dạy phải yêuQuê hương là gì hở mẹAi đi xa cũng nhớ thường xuyênĐỗ Trung Quân

2. Vần ôm

Xuân hồng có chàng tới hỏi:– Em thơ, chị đẹp em đâu?– Chị tôi tóc xõa ngang đầuĐi bắt bướm vàng ngoài nộiHuyền Kiêu

Nếu bước chân ngà có mỏixin em tựa sát lòng anhTa đi vào tận rừng xanhVớt cánh vông vàng bên suốiĐinh Hùng

Trong thơ bảy chữ, vần những tiếng 1, 3 và 5 không kể. Tiếng 2, 4 và 6 có khả năng phân tích như sau:

2 4 6bằng trắc bằng2 4 6trắc bằng trắc

Thu lạnh càng thêm nguyệt tỏ ngờiĐàn ghê như nước, lạnh, trời ơi!Long lanh tiếng sỏi vang vang hận:Trăng nhớ Tầm Dương, nhạc nhớ ngườiXuân Diệu

nhiều khi không lại như thế:

Sao anh không về chơi thôn VĩNhìn nắng hàng cau nắng mới lênVườn ai mướt quá xanh như ngọc,Lá trúc che ngang mặt chữ điền.Hàn Mặc Tử

Cách gieo vần

1. Vần tréo (thường dùng)

thường xuyên khi trong thi đoạn bốn câu, chỉ cần hai tiếng bình ở cuối câu hai và bốn vần với nhau, hai tiếng trắc cuối câu một và ba không cần:

Vậy đó bỗng nhiên mà họ lớn,Tuổi hai mươi đến, có ai ngờ!Một hôm trận gió tình yêu lại:Đứng ngẩn trông vời áo tiểu thơ.Huy Cận

Ta về cúi mái đầu sương điểmNghe nặng từ tâm lượng đất trờiCảm ơn hoa đã vì ta nởThế giới vui từ mỗi lẻ loiTô Thùy Yên

2. Vần ba tiếng bằng (thường sử dụng)

Áo trắng đơn sơ, mộng trắng trong,Hôm xưa em đến, mắt như lòng,Nở bừng ánh sáng. Em đi đến,Gót ngọc dồn hương, bước tỏa hồng.Huy Cận

Dĩ vãng nào xanh như mắt em?Chao ôi! Màu tóc rợn từng đêm!Hàng mi khuê các chìm sương phủVời vợi ngàn sao nhạt dáng xiêm.Đinh Hùng

Em ở thành Sơn chạy giặc vềTôi từ chinh chiến cũng ra điCách biệt bao ngày quê Bất BạtChiều xanh không thấy bóng Ba VìQuang Dũng

Thể thơ này không có quy luật nhất định, có nghĩa là vần điệu tự do hơn. Thường thì trong câu ở cuối có tiếng trắc thì tiếng 3 trắc, tiếng 5 và 6 bằng; ở cuối có tiếng bằng thì tiếng 3 bằng, tiếng 5 và 6 trắc. Nhưng nhiều lúc cũng không như thế.

Cách gieo vần

1. Vần tiếp

Em cứ hẹn nhưng em đừng đến nhé,Tôi sẽ trách — cố nhiên — nhưng rất nhẹ;Nếu trót đi, em hãy gắng quay về,Tình mất vui lúc đã vẹn câu thềĐời chỉ đẹp những khi còn dang dở.Thơ viết đừng xong, thuyền trôi chớ đỗ,Cho nghìn sau… lơ lửng… với nghìn xưa…Hồ Dzếnh

2. Vần tréo

Hai đứa kéo nhau chạy vào mộng mịGiờ tắt thở nằm trên bãi hư vôBầy ngựa chứng hàng thùy dương vó bãoGió đưa trăng lăn vào đá tiếng ruTô Thùy Yên

Em sẽ chết với mảnh hồn trống đóChúa đứng đón em ở cửa thiên đườngCon trả chúa trái tim hồng lãng mạnDưới thế gian con dại dột cho chàngTrần Mộng Tú

3. Vần ôm

Áo nàng vàng tôi về yêu hoa cúcÁo nàng xanh tôi mến lá sân trường.Sợ thư tình không đủ nghĩa yêu đươngTôi thay mực cho vừa màu áo tím.Nguyên Sa

Không có em, chắc ngày mai anh chếtAnh sẽ buồn, sẽ kết tội trần gianNắng sẽ phôi pha, hoa sẽ úa tànCây thành phố hai hàng giăng nước mắtVũ Thành

Muốn cho thơ tám tiếng thêm âm điệu, một vài nhà thơ thường vần tiếng 8 câu trên với tiếng 5 hay 6 câu dưới:

Sàn gác trọ những tâm hồn bão nổiNhững hào hùng, uất hận gối lên nhéuCao Tần